Υπάρχουν τέσσερις βασικές εντολές που χρησιμοποιούνται πιο συχνά στις χρηματιστηριακές αγορές: Market, limit, stop market και stop limit. Κάθε μία από αυτές χωρίζεται σε Sell και Buy.
Εντολή Market
Η εντολή market buy ή sell θα εκτελεστεί στις τρέχουσες τιμές αγοράς αμέσως μόλις την τοποθετήσουμε στο σύστημα και για όλα τα τεμάχια που αφορά, (στο βαθμό τουλάχιστον που υπάρχει αγορά με ικανοποιητική ρευστότητα δηλαδή αρκετοί αγοραστές και πωλητές).
Ο παραπάνω πίνακας μας δείχνει τις τιμές αγοράς και πώλησης μιας μετοχής. Η πρώτη γραμμή μας δείχνει την τιμή αγοράς και πώλησης ή με άλλα λόγια την υψηλότερη τιμή που δέχεται κάποιος να αγοράσει και την χαμηλότερη τιμή που δέχεται κάποιος να πουλήσει. Οι επόμενες γραμμές (levels) δείχνουν τους αγοραστές και τους πωλητές που ακολουθούν και αποτελούν το βάθος αγοράς, δηλαδή τα τεμάχια που αγοράζονται και πωλούνται για διαφορετικές τιμές. Μία εντολή market θα πραγματοποιηθεί στις τιμές της πρώτης γραμμής. Πιο συγκεκριμένα μια εντολή market buy θα εκτελεστεί στο 25,11 εκεί δηλαδή που πουλάνε, ενώ μια εντολή market sell θα πραγματοποιηθεί στα 25,10 εκεί δηλαδή που αγοράζουν. Παρατηρείστε ότι πουλάμε εκεί που αγοράζουν και αγοράζουμε εκεί που πουλάνε.
Bid-ask spread
Η διαφορά ανάμεσα στην τιμή πώλησης και την τιμή αγοράς ονομάζεται spread. Στην πρώτη γραμμή το spread είναι 0,01 ή 1 cents (25,11-25,10). Παρατηρείστε ότι όσο απομακρυνόμαστε από την πρώτη γραμμή το spread ανεβαίνει κάνοντας όλο και περισσότερο δύσκολη την πραγματοποίηση συναλλαγής ανάμεσα σε αγοραστές και πωλητές.
Εντολή limit
Limit buy σημαίνει “αγόρασε όχι πάνω από αυτή την τιμή” (πάνω όριο). Μία εντολή limit buy 1000 μετοχές στο 25,06 “λέει” στην πλατφόρμα “μην αγοράσεις αν η τιμή είναι πάνω από το 25,06”. Άρα αν η τιμή στην πρώτη γραμμή είναι στο 25,10 η εντολή δεν θα εκτελεστεί, αλλά θα προστεθεί μαζί με τις άλλες που υπάρχουν ήδη στο 25,06. Έτσι αντί για 3500 τεμάχια που αγοράζονται στο 25,06 θα έχουμε 4500. Τι συμβαίνει όμως αν η τιμή αγοράς είναι κάτω από το 25,06; Σε αυτή την περίπτωση η εντολή limit buy θα εκτελεστεί άμεσα σαν να ήταν market buy, επειδή η πλατφόρμα “αντιλαμβάνεται” ότι συμφέρει κάποιον που θέλει να αγοράσει στο 25,06, να αγοράσει φθηνότερα.
Limit sell σημαίνει “πούλησε όχι κάτω από αυτή την τιμή” (κάτω όριο). Μία εντολή limit sell 500 μετοχές στο 25,13 “λέει” στην πλατφόρμα “μην πουλήσεις αν η τιμή αγοράς είναι κάτω από το 25,13”. Άρα αν η τιμή στην πρώτη γραμμή είναι στο 25,11 η εντολή δεν θα εκτελεστεί, αλλά θα προστεθεί μαζί με τις άλλες που υπάρχουν ήδη στο 25,13. Έτσι αντί για 3000 τεμάχια που πωλούνται στο 25,13 θα έχουμε 3500. Τι συμβαίνει όμως αν η αγοραία τιμή πώλησης είναι πάνω από το 25,13; Σε αυτή την περίπτωση η εντολή limit sell θα εκτελεστεί άμεσα σαν να ήταν market sell, επειδή η πλατφόρμα “αντιλαμβάνεται” ότι συμφέρει κάποιον που θέλει να πουλήσει στο 25,13, να πουλήσει ακριβότερα.
Εντολή stop market
Η εντολή stop market λέγεται αλλιώς και stop loss γιατί μπορεί να μας προστατέψει από μεγάλες απώλειες σε περίπτωση που η τιμή κινείται εναντίον μας. Παραμένει μέσα στο σύστημα και ενεργοποιείται όταν η τιμή της μετοχής συμπέσει την τιμή του stop. Όταν ενεργοποιηθεί μετατρέπεται αυτόματα σε εντολή market και κλείνει τη θέση, χωρίς καθυστέρηση, στην τιμή της αγοράς. Όταν είμαστε long τοποθετούμε εντολή stop sell για να προστατευθούμε από πτωτική κίνηση, ενώ όταν είμαστε short τοποθετούμε εντολή stop buy για να προστατευθούμε από ανοδική κίνηση.
Εντολή stop limit
Η stop limit αποτελεί συνδυασμό μιας εντολής stop και μιας εντολής limit. Επομένως πρέπει να ορίσουμε 2 τιμές, μία για την εντολή stop και μία για την limit. Προσοχή γιατί δεν είναι εντολή stop loss που μπορεί να μας προστατέψει από μεγάλες ζημιές. Αυτό συμβαίνει γιατί ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς μπορεί να εκτελεστεί μερικώς ή και καθόλου. Παραμένει κι αυτή στο σύστημα όπως η εντολή stop αλλά μόλις ενεργοποιηθεί μετατρέπεται σε limit και ισχύει από εκεί και πέρα ότι έχουμε πει για τις εντολές limit. Όπως είπαμε, στην περίπτωση που έχω μια εντολή limit buy πάνω από την τιμή αγοράς αυτή θα πραγματοποιηθεί άμεσα σαν να ήταν market. Όταν όμως έχω μια stop limit buy πάνω από την τιμή αγοράς τότε θα πραγματοποιηθεί μόνο αν η τιμή της αγοράς συμπέσει με την τιμή του stop.
Άλλοι τύποι εντολών
IOC σημαίνει “Immediate Or Cancel”. Επομένως αν τοποθετήσω μια εντολή IOC buy για 1000 τεμάχια και αγοράσω μόνο τα μισά, η εντολή για τα άλλα μισά θα ακυρωθεί.
FOC σημαίνει “Fill Or Kill”. Η εντολή αυτή ή θα πραγματοποιηθεί εξολοκλήρου ή θα ακυρωθεί (killed).
GTC σημαίνει “Good Till Canceled” και δηλώνει ότι μία εντολή παραμένει ενεργή επ’ αόριστο μέχρι να ακυρωθεί από το χρήστη.