Hedging ή αντιστάθμιση κινδύνου στα Ελληνικά είναι το άνοιγμα θέσης σε κάποιο χρηματοοικονομικό προϊόν με σκοπό την αντιστάθμιση του κινδύνου ή πιθανών απωλειών που μπορούν να προκύψουν από μια άλλη πρωταρχική θέση. Τα συμβόλαια futures αποτελούν για τις εταιρείες έναν εξαιρετικά αξιόπιστο κι εύκολο τρόπο για να προστατευθούν από απροσδόκητες μεταβολές στα κέρδη τους ή για να προγραμματίσουν με μεγαλύτερη βεβαιότητα τα έξοδα τους.
Απλοποιημένο παράδειγμα εταιρικής αντιστάθμισης κινδύνου
Ας υποθέσουμε ότι η εταιρία Α είναι εισαγωγέας πετρελαίου και έχει στην κατοχή της αποθηκευμένα 10.000 βαρέλια. Η τιμή στην οποία τ’ αγόρασε είναι $95/βαρέλι. Η εταιρεία Β είναι ένα εργοστάσιο που κατασκευάζει πλαστικά και χρησιμοποιεί το πετρέλαιο σαν πρώτη ύλη στην παραγωγική διαδικασία. Οι δύο εταιρείες έχουν συμφωνήσει να παραδοθούν από την Α στην Β τα 10.000 βαρέλια μετά από ένα μήνα στην τιμή των $105/βαρέλι. Το κέρδος που θ’ αποκομίσει η Α από τη συναλλαγή είναι $10/βαρέλι (συνολικά $100.000). Η τρέχουσα (spot) τιμή του πετρελαίου την στιγμή που σύναψαν τη συμφωνία ήταν επίσης $105/βαρέλι.
Την επόμενη ημέρα η διοίκηση της Α, για διάφορους λόγους, ανησυχεί ότι η τιμή που πούλησαν το πετρέλαιο στην Β είναι πολύ χαμηλή γιατί σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους η τιμή του βαρελιού μετά από ένα μήνα θα είναι κοντά στα $115. Εάν αυτό αποδειχθεί σωστό τότε η Α αντί για κέρδος $20/βαρέλι ($115-$95) θα έχει μόνο $10/βαρέλι αφού τα είχε αγοράσει στα $95 κι έκλεισε συμφωνία να τα πουλήσει στα $105. Τι μπορούν να κάνουν έτσι ώστε ν’ αντισταθμίσουν αυτή την πιθανή απώλεια; Μπορούν ν’ αγοράσουν 10 συμβόλαια futures πετρελαίου (κάθε συμβόλαιο είναι 1000 βαρέλια) στα $105/βαρέλι και τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης ύστερα από ένα μήνα. Αν η Α έχει προβλέψει σωστά τότε η τιμή του βαρελιού ύστερα από 30 μέρες θα είναι $115 και θα έχει κέρδος $10/βαρέλι από την πώληση των συμβολαίων ($115-$105), κοντά στην ημερομηνία τελευταίας διαπραγμάτευσης.
Ο σκοπός εδώ δεν είναι η φυσική παράδοση του υποκείμενου αγαθού αλλά το κέρδος των $10. Άρα, το συνολικό κέρδος της Α μετά από ένα μήνα θα είναι $20/βαρέλι, $10 από την πώληση των συμβολαίων ($115-$105) και $10 από την πώληση των βαρελιών στην Β ($105-$95). Με αυτό τον τρόπο η Α αντιστάθμισε μια απροσδόκητη άνοδο στην τιμή του πετρελαίου.
Τι θα συνέβαινε αν η τιμή του βαρελιού μετά από ένα μήνα είχε πέσει στα $100 αντί ν’ ανέβει στα $115; Τότε η εταιρεία Α θα είχε απώλεια από την long θέση της στα συμβόλαια ίση με $5/βαρέλι. Αυτό θα μείωνε ουσιαστικά το κέρδος από την πώληση των 10.000 βαρελιών στη Β κατά $5/βαρέλι.
Ας εξετάσουμε τώρα το ίδιο παράδειγμα αλλά απ’ την πλευρά της εταιρείας παραγωγής πλαστικών. Το πετρέλαιο γι αυτήν είναι η βασική πρώτη ύλη και θέλει, όσο μπορεί, να έχει ένα δεδομένο κόστος πετρελαίου έτσι ώστε να προγραμματίσει τα έξοδα της. Έχει ήδη συμφωνήσει ν’ αγοράσει από την Α 10.000 βαρέλια ύστερα από ένα μήνα αλλά ο διευθυντής του εργοστασίου θεωρεί ότι η τιμή του πετρελαίου εκείνη την περίοδο, για διάφορους λόγους, θα είναι $95 ενώ η Β έχει ήδη συμφωνήσει τιμή αγοράς στα $105/βαρέλι. Πως μπορεί η B ν’ αντισταθμίσει ένα τέτοιο γεγονός; Με άλλα λόγια, πως μπορεί το εργοστάσιο πλαστικών να μειώσει το πραγματικό κόστος κτήσης των 10.000 βαρελιών εκμεταλλευόμενο μια πιθανή πτώση της τιμής του πετρελαίου; Μπορεί να κάνει short selling σε 10 συμβόλαια στα $105/βαρέλι και τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης ύστερα από ένα μήνα.
Αν η τρέχουσα τιμή του πετρελαίου μετά από 30 ημέρες είναι στα $95/βαρέλι τότε η Β θα έχει κερδίσει $10/βαρέλι από τα συμβόλαια και θα είναι σαν η πραγματική τιμή που αγόρασε τα βαρέλια από την Α μετά από ένα μήνα να είναι $95/βαρέλι (αγορά στα $105 μείον $10 κέρδος).
Τι θα συνέβαινε αν η τιμή του πετρελαίου στη λήξη των συμβολαίων είχε ανέβει στα $110 αντί να πέσει στα $95; Τότε η εταιρεία Β θα είχε απώλεια από την short θέση της στα συμβόλαια ίση με $5/βαρέλι. Αυτό θα αύξανε ουσιαστικά το πραγματικό κόστος κτήσης των 10.000 βαρελιών κατά $5/βαρέλι.
Σημειώστε επίσης ότι το hedging με τη χρήση futures ενσωματώνει κίνδυνο βάσης λόγω του ότι οι spot τιμή δεν συμβαδίζει με την τιμή των συμβολαίων, όσο περισσότερο απέχουν από την ημερομηνία παράδοσης.
Συμπερασματικά, το hedging δεν είναι μια ακίνδυνη διαδικασία αλλά είναι πάραυτα χρήσιμο όταν μια εταιρεία θέλει ν’ αντισταθμίσει απροσδόκητες μεταβολές στις συνθήκες της αγοράς.