Η έννοια της βάσης στις αγορές futures συνδέεται άμεσα με τον κίνδυνο βάσης. Ο κίνδυνος βάσης προκύπτει από την διαφορά ανάμεσα στην spot (τρέχουσα) τιμή του υποκείμενου αγαθού και την τιμή ενός συγκεκριμένου συμβολαίου future. Μπορεί να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά θέσεις κερδοσκοπικές, αντιστάθμισης κινδύνου (hedging) ή και θέσεις βασισμένες σε arbitrage ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς και το συγκεκριμένο trade.
Παράδειγμα κινδύνου βάσης σε κερδοσκοπική θέση
Υποθέστε ότι έχουμε ανοίξει long θέση σε futures με υποκείμενο αγαθό το WTI αργό πετρέλαιο με ημερομηνία παράδοσης μετά από ένα χρόνο και τιμή $105/βαρέλι. Η spot τιμή του WTI πετρελαίου την στιγμή που ανοίξαμε τη θέση ήταν $100/βαρέλι και άρα έχουμε αρνητική βάση (spot – τιμή future) ίση με -$5/βαρέλι. Υποθέστε επίσης ότι ύστερα από ένα χρόνο, την τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης του συμβολαίου, η spot τιμή του WTI πετρελαίου είναι στα $102/βαρέλι. Λόγω της σύγκλισης ανάμεσα στην spot και την τιμή του συμβολαίου καθώς πλησιάζουμε στη λήξη, η τιμή του future έχει μειωθεί κατά $3/βαρέλι (από $105 σε $102) έτσι ώστε να συμπίπτει με την spot. Φυσικά την τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης η βάση θα είναι μηδέν (spot – τιμή συμβολαίου = 0). Στο παράδειγμα αυτό, αν και η spot τιμή ανέβηκε κατά $2 από την ημέρα που ανοίξαμε τη θέση βλέπουμε ότι χάνουμε $3/βαρέλι λόγω του κινδύνου βάσης.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι στο παραπάνω παράδειγμα η spot τιμή του πετρελαίου όταν ανοίξαμε τη θέση δεν ήταν $100 αλλά $110/βαρέλι. Επομένως η βάση εδώ είναι θετική και ίση με $5/βαρέλι. Υποθέστε επίσης ότι ύστερα από ένα χρόνο, την τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης του συμβολαίου η τιμή του είναι στα $108/βαρέλι. Λόγω της σύγκλισης ανάμεσα στην spot και την τιμή του συμβολαίου καθώς πλησιάζουμε στη λήξη, η τιμή του future έχει αυξηθεί κατά $3/βαρέλι (από $105 σε $108) έτσι ώστε να συμπίπτει με την spot. Φυσικά την τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης η βάση θα είναι μηδέν (spot – τιμή συμβολαίου = 0). Στο παράδειγμα αυτό, αν και η spot τιμή μειώθηκε κατά $2 από την ημέρα που ανοίξαμε τη θέση βλέπουμε ότι κερδίζουμε $3/βαρέλι λόγω της βάσης.